Horion Bosna: Odžak

Odžak je grad i središte istoimene općine na krajnjem sjeveru Bosne i Hercegovine.

Grad je 1991. brojao 9.386 stanovnika. Ime je dobio po dvospratnim, dijelom iz kamena, dijelom iz drveta, građenim kućama sa čijih krovova su stršili svojevrsni, oko metar i po visoki dimnjaci, zvali su se odžaci. Oni su bili sijela uglednih i bogatih familija. Svaki od dimnjaka je nosio na sebi, kao kućni znak, kulu od rezbarenog drveta ili čak pozlaćene kovine zvane jabuka. Ovaj znak je upozoravao na to, da u toj kući putnik-namjernik može naći prenoćište i hranu. Za smještaj gostiju služile su posebne sobe zvane ahari, musafirhane, konaćnici ili baškaluci.

Na području općine Odžak postojalo je naselje i utvrđenje dužine oko 670 metara pod nazivom Ad Basante (kod Bosne). Tada je rijeka Bosna tekla pored današnje džamije, a naselje je bilo na samoj obali. Današnji grad Odžak se spominje u historijskim zapisima od 1593. godine, također, kao naselje i utvrda. Te godine je u Bosni sultanovim fermanom uveden posjed sa pravom nasljeđivanja koji su dodjeljivani zapovjednicima turske vojske. Miralem-begu je ovaj kraj dodijeljen kao odžak, posjed, i on je izgradio malo utvrđenje na ostacima ruševina starog rimskog grada. Nakon njegove smrti posjed je naslijedio njegov sin Ibrahim i u to vrijeme Odžak predstavlja veće naselje i graničnu utvrdu sa malim brojem graničara.

U centru Odžaka se nalazi jedan od zaštićenih kulturnih spomenika Bosne i Hercegovine, a to je Beledija, ili mala gradska vijećnica (općinska zgrada) izgrađena 1903. godine od strane Austro-Ugarske monarhije.