Šetnja Beogradom– najlepše ulice i trgovi srpske prestonice

foto: flickr.com/your local connection

Uže područje grada Beograda ispresecano je sa oko 5.500 ulica, 16 trgova i 32 skvera. Šetajući nekima od njih imaćete utisak da se nalazite u kakvom muzeju ahritekture pod vedrim nebom. Jedan članak je prekratak da bi se opisalo svo arhitektonsko šarenilo znamenitih građevina najrazličitijih stilova gradnje koje se kao eksponati ređaju duž prostranih ulica, trgova i bulevara. Ipak, ovog puta izdvojićemo one ulice i trgove koji privlače najveću pažnju turista.

Krenućemo od Trga Slavije, jednog od najvažnijih saobraćajnih čvorišta u Beogradu, koji se nalazi najvećim delom na Vračaru, a manjim u opštini Savski Venac. Ovaj trg počeo je da se izgrađuje osamdesetih godina 19. veka nakon što je Englez Frensis Mekenzi sagradio prvu kuću na mestu gde se nekada nalazila bara. Između ostalog, na Slaviji se nalaze spomenik Dimitriju Tucoviću, hotel „Slavija“, hotel „Slavija Luks“, kao i najstariji Mekdonalds restoran na Balkanu.

Kada od Slavije krenete Ulicom Kralja Milana prema Terazijama i višlje prema Knez Mihailovoj ulici i Kalemegdanu, nećete znati na koju stranu pre da gledate. Prelep građevine najrazličitijih stilova gradnje nižu se jedna za drugom sve dok se ulica ne ulije u trg Terazije. U Kralja Milana se nalazi zgrada Jugoslovenskog dramskog pozorišta, ispod koje se ka Nemanjinoj prostire park Manjež. Mesto gde se ova ulica seče sa ulicom Kneza Miloša jedna je od najvećih beogradskih raskrsnica, poznata kao „London“, zbog kafane i hotela koji su se nekada tu nalazili. Kada krenete dalje prema Kalemegdanu naići ćete na zdanje Studentskog kulturnog centra, pa onda i na Beograđanku, jednu od najviših zgrada u ovom delu Evrope, visoku 101 metar. Sledi stara zgrada Narodne skupštine, a onda i Andrićev venac, plato posvećen čuvenom književniku nobelovcu ispred zgrade u kojoj je proveo jedan deo svog života. Nešto pre spajanja sa Terazijama videćete kraljevske rezidencije Stari (1881. godine) i Novi dvor (podizan od 1911. do 1922. godine).

Stari dvor u Kralja Milana; foto: commons.wikimedia.org/NMedjedov

Najpoznatiji beogradski trg su svakako Terazije. Isto kao i trg Republike, i Terazijski trg je omiljeno sastajalište među stanovnicima glavnog grada i važna saobraćajna raskrsnica sa koje se može lako stići do svih delova Beograda. Prostor na kome je trg smešten obuhvata površinu od Sremske do ulice Kralja Milana. Terazijska česma, postavljena je na trgu 1860. godine u čast Milošu Obrenoviću. Međutim, tokom prvog renoviranja trga koje je obavljeno 1911. i 1912. godine ona je bila premeštena na Topčider, nakon čega je tek 1976. godine ponovo vraćena na svoju izvornu lokaciju. Ova fontana sa četiri lavlje glave iz čijih usta izlazi hladna voda i danas je zaštitni znak Terazija i jedan od najvećih simbola Beograda. Na ovom trgu nekada je postojalo mnoštvo trgovačkih radnji, kafana, kao i nekoliko, u to vreme najpopularnijih beogradskih hotela. Tu su, između ostalog, bili smešteni: hotel „Kazina“ (1860. godina), hotel „Pariz“ (1870.), kafana „Kod zlatnog krsta“, kafana i bioskop „Takovo“ itd.

Hotel Moskva na Terazijama

I danas na Terazijama postoji veći broj poznatih hotela: hotel „Moskva“ podignut davne 1906. godine, hotel „Evropa“ smešten u zgradi nekadašnje Praške kreditne banke koja je sazidana 1921. godine, novi hotel „Kazina“ izgrađen 1922. godine na mestu istoimenog starog hotela, novi hotel „Balkan“ podignut 1936. godine na istom mestu gde se nalazio i stari hotel itd. Palata Albanija jedno od najznamenitijih arhitektonskih zdanja u Beogradu sagrađeno 1939. godine, u to vreme naveća zgrada Balkana, takođe se nalazi na Terazijama. Neposredno pred početak Drugog svetskog rata na trgu je nikla i zgrada Pozorišta na Terazijama. U Drugom svetskom ratu Terazijski trg je bio teško oštećen, ali je već 1947. godine, prema projektu arhitekte Nikole Dobrovića, potpuno obnovljen i dobio je današnji oblik. Replika Terazijskog trga, onakvog kakav je bio tridesetih godina prošlog veka, urađena je 2012. godine i nalazi se na Novom Beogradu.

Nekoliko stotina koraka od Terazija prema ulici Džordža Vašingtona dovešće Vas do Skadarske ulice (Skadarlije), poznate bomeske četvrti Beograda. Nakon što je krajem 19. veka zatvorena kafana „Dardaneli“ koja se nalazila na Trgu Republike, Skadarlija i njene kafane postaju glavno mesto okupljanja tadašnje kulturne i umetničke elite Beograda. Svoje ime, koje je dobila po albanskom gradu Skadru, ulica nosi od 1872. godine. Današnja Skadarlija, iako stara gotovo 2 veka, nije puno izgubila od svoje autentičnosti. Ulica je duga nešto više od 400 metara, prekrivena kaldrmom, a duž nje se ređaju kafane, restorani i drugi ugostiteljski objekti sa starim fasadama. Neke kafane u Skadarilji mogu se pohvaliti tradicijom dugom više od 150 godina. A one najpoznatije su: Putujući glumac, Zlatni bokal, Dva jelena, Dva bela goluba, Tri šešira itd. U Skadarskoj ulici nalazi se i veći broj umetničkih galerija. Posebnu atrakciju predstavlja kuća Đure Jakšića u kojoj je poznati pesnik i slikar živeo i stvarao svoja umetnička dela, danas pretvorena u galeriju i mesto organizovanja književnih i pesničkih večeri.

Skadarska ulica; foto: commons.wikimedia.org/Erwan Martin

U dnu ulice nalazi se Bajlonijeva pijaca, jedna od najvećih pijaca u Beogradu. Tu su još i kafići, poslastičarnice, pekare, kao i zgrada Beogradske industrije piva. Skadarlija je jedan od prepoznatljivih simbola Beograda, a često je upoređuju sa pariskom boemskom ulicom Monmartr, sa kojom se i pobratimila 1977. godine. Velika je turistička atrakcija koju svakog dana poseti više od 20.000 gostiju.